Παναγία Χοζοβιώτισσα

Το όνομα Χοζοβιώτισσα, αψευδής μαρτυρία του ιστορικού πυρήνα της τοπικής προφορικής παράδοσης, δημιουργήθηκε από παραφθορά του «Χοζιβίτισσα» ή «Κοζιβίτισσα», από το τοπωνύμιο Χοζιβά ή Κοζιβά στους Αγίους Τόπους, σήμερα στην περιοχή Wadi Qilt της Ιεριχούς, όπου, σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες των Βυζαντινών χρόνων, υπήρχαν από τους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους σημαντικά ορθόδοξα Μοναστήρια.

Η Μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας είναι ορθόδοξο μοναστήρι το οποίο βρίσκεται στην Αμοργό, είναι κτισμένη στην απόκρημνη νότια ακτή του νησιού, σε υψόμετρο 300 μέτρα.

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η εικόνα της Παναγιάς Χοζοβιώτισσας έφτασε την εποχή της Εικονομαχίας δια θαλάσσης στον όρμο της Αγίας Άννας, κοντά στη μονή. Το μοναστήρι θεωρείται ότι κατασκευάστηκε τον 9ο αιώνα, την εποχή της άφιξης της εικόνας. Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ Κομνηνός εκχώρησε με βασιλικό χρυσόβουλο σταυροπηγιακά δικαιώματα στη μονή το 1088. Ένα ασημένιο εξαπτέρυγο στη μονή αναφέρει ότι ανακαινίσθηκε από τον Αλέξιο Κομνηνό.

Η μονή είναι κτισμένη σε γκρεμό. Έχει μήκος 40 μέτρα και μέγιστο πλάτος 5. Το κτίριο έχει οχτώ επίπεδα τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους με κλιμακοστάσια κτισμένα ή λαξευμένα στο βράχο. Στο εσωτερικό του κτιρίου βρίσκονται αψίδες βυζαντινές ή οξυκόρυφες, κτισμένες από πωρόλιθο από τη Μήλο. Ο χώρος του μοναστηριού περιλαμβάνει πολυάριθμα κελλιά, τράπεζα, μαγειρεία, αποθήκες, πατητήρια, στέρνες και πηγάδια. Το καθολικό της μονής είναι μονόχωρο καμαρόσκεπο και σε αυτό βρίσκονται οι δύο ενεπίγραφες εικόνες της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας ή ΧΩΖΗΒΙΤΙCΑΣ και η σιδερένια σμίλη του αρχιμάστορα. Η είσοδος του μοναστηριού βρίσκεται 10 μέτρα από το έδαφος και η πρόσβαση γινόταν με κρεμαστή σκάλα.

Η ημέρα της εορτής της είναι η 21η Νοεμβρίου.